2.1.1. Het ambitieniveau van de EU inzake het klimaat voor 2030 en 2050 verhogen
De Commissie heeft al duidelijk uiteengezet hoe tegen 2050 klimaatneutraliteit kan worden bereikt 5 . Deze visie moet de basis vormen voor de langetermijnstrategie die de EU begin 2020 zal voorleggen in het kader van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering. Om de voorwaarden voor een doeltreffende en rechtvaardige transitie duidelijk vast te stellen, investeerders voorspelbaarheid te bieden en de transitie onomkeerbaar te maken, zal de Commissie in maart 2020 de eerste Europese klimaatwet voorstellen. Daarmee zal de doelstelling om in 2050 klimaatneutraliteit te bereiken, in wetgeving worden vastgelegd. De klimaatwet zal er ook voor zorgen dat alle EU-beleidsmaatregelen klimaatneutraliteit dichterbij brengen en dat alle sectoren hun steentje bijdragen.
De EU is al begonnen met het moderniseren en transformeren van de economie om klimaatneutraliteit te bereiken. In de periode 1990-2018 is de uitstoot van broeikasgassen met 23 % afgenomen, terwijl de economie met 61 % is gegroeid. Met het huidige beleid zal de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 echter met slechts 60 % zijn afgenomen. Er moet nog veel gebeuren. Om te beginnen moet er de komende tien jaar een ambitieuzer klimaatbeleid worden gevoerd.
Tegen de zomer van 2020 presenteert de Commissie een plan, waarvan de effecten zijn beoordeeld, om de EU-doelstelling voor het terugdringen van de uitstoot van broeikasgas tegen 2030 ten opzichte van 1990 op verantwoorde wijze tot ten minste 50 %, en 55 % als streefdoel, te verhogen. Om deze extra broeikasgasemissiereducties te realiseren, zal de Commissie tegen juni 2021 alle relevante klimaatgerelateerde beleidsinstrumenten evalueren en waar nodig herzieningen voorstellen. Daarbij gaat het onder meer om het emissiehandelssysteem 6 (dat tot nieuwe sectoren zou kunnen worden uitgebreid), de streefcijfers van de lidstaten voor emissiereductie in sectoren die niet onder het emissiehandelssysteem vallen 7 en de regelgeving inzake landgebruik, verandering in landgebruik en bosbouw 8 . De Commissie zal een wijziging van de klimaatwet voorstellen om het instrument dienovereenkomstig bij te werken.
Deze beleidshervormingen zullen bijdragen tot doeltreffende koolstofbeprijzing in de hele economie. Dit zal burgers en bedrijven aanmoedigen om hun gedrag te veranderen en duurzame publieke en private investeringen bevorderen. De verschillende prijsinstrumenten moeten elkaar aanvullen en een samenhangend beleidskader vormen. Ook is het van essentieel belang dat de belastingen op de klimaatdoelstellingen worden afgestemd. De Commissie zal voorstellen om de energiebelastingrichtlijn 9 te herzien en daarbij milieukwesties voorop te stellen. Ook zal zij voorstellen gebruik te maken van de Verdragsbepalingen op grond waarvan het Europees Parlement en de Raad voorstellen op dit gebied volgens de gewone wetgevingsprocedure kunnen aannemen met gekwalificeerde meerderheid, in plaats van met eenparigheid van stemmen.
Zo lang veel internationale partners de ambitie van de EU niet delen, bestaat het risico van koolstoflekkage – hetzij doordat de productie wordt overgeheveld van de EU naar landen met minder ambitie op het gebied van emissiereductie, hetzij doordat EU-producten worden vervangen door meer koolstofintensieve invoer. Als dat gebeurt, worden de emissies wereldwijd niet teruggedrongen en dat zou fnuikend zijn voor de inspanningen van de EU en haar bedrijfsleven om de mondiale klimaatdoelstellingen van de Overeenkomst van Parijs te halen.
Als de verschillen in ambitieniveau in de wereld blijven bestaan, terwijl de EU haar ambitieniveau verhoogt, zal de Commissie voor een aantal sectoren een koolstofgrenscorrectie voorstellen om het risico van koolstoflekkage te beperken. Hierdoor zou de prijs van ingevoerde goederen het koolstofgehalte daarvan beter weerspiegelen. Deze maatregel zal zodanig worden opgezet dat de regels van de Wereldhandelsorganisatie en andere internationale verplichtingen van de EU worden nageleefd. Het zou een alternatief zijn voor de maatregelen 10 die het risico van koolstoflekkage in het emissiehandelssysteem van de EU tegengaan.
De Commissie zal een nieuwe, ambitieuzere EU-strategie voor aanpassing aan de klimaatverandering vaststellen. Dit is van essentieel belang, aangezien klimaatverandering aanzienlijke problemen zal blijven veroorzaken, ondanks de verzachtende maatregelen. Het is van cruciaal belang om nog krachtiger te werken aan klimaatbestendigheid, veerkracht, preventie en paraatheid. De aanpassing aan klimaatverandering, waaronder de ontwikkeling van op de natuur gebaseerde oplossingen, moet een rol blijven spelen bij publieke en private investeringen. Het is van belang ervoor te zorgen dat in de hele EU investeerders, verzekeraars, ondernemingen, steden en burgers toegang tot gegevens hebben en instrumenten kunnen ontwikkelen om klimaatverandering in hun risicobeheerpraktijken te integreren.
